Գլոբալ կիբերանվտանգության վարկանիշում ՀՀ ցածր դիրքը եւ պատճառները

International Telecommunication Union-ը հրապարակել է 2017թ. Գլոբալ կիբերանվտանգության վարկանիշը (Global Cybersecurity Index), որում Հայաստանը զբաղեցրել է 111-րդ հորիզոնականը (0.196 միավորով):

Վարկանիշի նպատակն է չափել կիբերանվտանգության նկատմամբ երկրների հանձնառությունը: Յուրաքանչյուր պետության զարգացումը հետազոտվել է 5 ուղղությամբ՝ իրավական միջոցառումներ, տեխնիկական միջոցառումներ, կազմակերպչական միջոցառումներ, ներուժի ստեղծում եւ համագործակցություն:

Հայաստանը 96 այլ երկրների հետ «Նախաձեռնող» երկրների խմբում է՝ երկրներ, որոնք սկսում են կիբերանվտանգության ոլորտում հանձնառություններ իրականացնել:

Հայաստանին շրջապատում են Մոզամբիկը, Բութանը, Լիխտեյնշտեյնը, Զիմբաբվեն եւ Սենտ Վինսենթ եւ Գրենադինները:
 
Վարկանիշի առաջատարը Սինգապուրն է, որին հաջորդում են ԱՄՆ-ն, Մալազիան, Օմանը եւ Էստոնիան: Վրաստանն 8-րդն է, Ռուսաստանը՝ 10-րդը, Բելառուսը 39-րդը, Ադրբեջանը՝ 48-րդը, Ուկրաինան 59-րդը:  

Գլոբալ վարկանիշում Հայաստանի նման ցածր դիրքը՝ մեդիա փորձագետ Սամվել Մարտիրոսյանի կարծիքով, պայմանավորված է նրանով, որ կիբերանվտանգությունը հանրապետությունում ինքնահոսի վիճակում է:

«Վարկանիշում ցածր դիրքը պայմանավորված է նրանով, որ Հայաստանը չունի ազգային մակարդակով կիբերանվտանգության համակարգող մարմին՝ ո՛չ պետական, ո՛չ էլ մասնավոր։ Բացառությամբ ԱԱԾ-ի, որը պաշտպանում է պետական հատվածի մի մասը, եւ Կենտրոնական բանկի, որն ինչ-որ առումով է համակարգում է բանկային ոլորտը, չկան ճյուղային հաստատություններ։ Ինչ վերաբերում է անձնական տվյալների պաշտպանության գործակալությունը, ապա այստեղ էլ օրենսդրական դաշտը դեռ նորմալ կարգավորված չէ։ Ընդհանուր առմամբ, մինչեւ հիմա Հայաստանը չունի հայեցակարգ, ինչը նշանակում է, որ կիբերանվտանգությունը պարզապես ինքնահոսի վիճակում է։ Եթե դրան ավելացնենք այն, որ հանրային իրազեկում եւ կրթություն չկա, հանգում ենք նրան, որ մեր երկրում դեռ գործում է հետեւյալ օրենքը՝ խեղդվողների փրկությունը հենց խեղդվողների գործն է»,- Itel.am-ի հետ զրույցում նշել է Սամվել Մարտիրոսյանը:

Նշենք, որ ամիսներ առաջ Itel.am-ի հետ զրույցում Microsoft-ի՝ Եվրոպայի, Միջին Ասիայի եւ Աֆրիկայի Մտավոր սեփականության պաշտպանության տնօրեն Լորան Սիգնորետը մտահոգություն էր հայտնել Հայաստանում ցանցահենության բարձր մակարդակի կապակցությամբ:

«Հայաստանում ինձ մի փոքր մտահոգում է այն, որ ցանցահենության մակարդակը 86% է, ինչը բավական բարձր ցուցանիշ է: Այս խնդիրները լուծելու համար հարկավոր է պետական եւ մասնավոր հատվածների (կորպորոցիաներ, ստարտափներ) միջեւ համագործակցության հաստատում»,- ընդգծել էր նա՝ կոչ անելով օրենսդիրներին «չվախենալ «վատ  տղաներին» հետապնդելուց, իսկ կրթությունը եւ պատժելիությունը դարձնել լավ սովորություն»:  

Նարինե Դանեղյան