Սասուն Գրիգորյան. ՀՀ-ն պետք է ՏՏ գլոբալ լիդեր դառնա որեւէ ուղղությունում

Սիդնեյում բնակվող Սասուն Գրիգորյանն ամերիկյան Salesforce ՏՏ ընկերության հանրային քաղաքականության գծով տնօրենն է Ավստրալիայում եւ Նոր Զելանդիայում:

Նախկինում աշխատել է eBay-ում՝ որպես Ասիա/ Խաղաղօվկիանոսյան տարածաշրջանում ընկերության Հանրային քաղաքականության հարցերով տնօրեն:

Մինչ eBay-ում աշխատելը, Microsoft Australia-ում եղել է կառավարական կապերի պատասխանատուն, աշխատել է պետական կառույցներում եւ անդրազգային մի շարք ընկերություններում:

Itel.am-ը զրուցել է Սասուն Գրիգորյանի հետ, որն օրերս Երեւանում ներկայացրել է իր «Սմարթ ազգ. Ծրագիր ժամանակակից Հայաստանի համար» գիրքը:

- Ինչպե՞ս առաջացավ նման գիրք գրելու գաղափարը:

 -Ես երկար ժամանակ մտածում էի նման գաղափարի շուրջ եւ անցած տարի որոշեցի գիրք գրել: Ցանկանում էի ՀՀ քաղաքացիներին եւ կառավարությանը ներկայացնել պարզ, ճշգրիտ խորհուրդներ եւ առաջարկներ՝ օգտագործելով Ավստրալիայի կառավարությունում եւ անդրազգային ընկերություններում ունեցած փորձս:

Մտածեցի, որ եթե կարողացել եմ օգնել այդ ընկերություններին զարգանալ եւ հաջողության հասնել, ինչո՞ւ իմ փորձը չփոխանցեմ նաեւ Հայաստանին: Կարծում եմ, որ հայերս ունենք հավաքական պատասխանատվություն՝ ազգի բարգավաճման համար: Ինչպես Ռուբեն Վարդանյանն էր վերջերս նշել՝ «Հայաստանը բարգավաճ դարձնելը մեր պարտքն է»: Ահա թե ինչու գրեցի գիրքը:   
 
- Ի՞նչ լեզուներով է հասանելի գիրքը:
 
-Այն գրել եմ 2016թ. առաջին կեսին՝ անգլերենով: Մի քանի ամիս անց այն հրատարակվեց Լոնդոնում գործող Կոմիտաս ինստիտուտի կողմից: Հույս ունեմ, որ հայերեն տարբերակը կհրապարակվի առաջիկա ամիսներին: Այս շաբաթ Երեւանում կայացավ գրքի հայաստանյան շնորհանդեսը:

«Սմարթ ազգ. Ծրագիր ժամանակակից Հայաստանի համար» գիրքը հասանելի է Արթբրիջում, Amazon.com-ում, Կոմիտաս ինստիտուտի կայքում, ինչպես նաեւ Kindle-ում:

- Այսպիսով` որո՞նք են ձեր խորհուրդները Հայաստանը խելացի ազգ դարձնելու ճանապարհին:
 
- Կարծում եմ՝ մենք կարիք ունենք մի շարք թարմ, խելացի, տարբեր ոլորտների հանրային քաղաքականությանը վերաբերող գաղափարների: Սա նաեւ տեխնոլոգիական ոլորտին է վերաբերում:

Գրքի առաջին գլուխը հենց ՏՏ ոլորտին է առնչվում: Գլուխն անվանել եմ «Սիլիկոնյան լեռ»: Այն այդպես եմ անվանել, քանի որ հասկանալի տերմին է, բրենդինգի մաս:   
 
Կարծում եմ՝ Հայաստանը պետք է վերանայի իր հայացքները: Հայաստանն արդեն իսկ տեխնոլոգիական վայր է: Ընդունակություններն առկա են, սակայն կա մի քանի բան, որոնց ուղղությամբ պետք է կենտրոնանալ: Առաջին հերթին հարկավոր է ստեղծել Տեղեկատվության եւ տեխնոլոգիաների խորհուրդ, որն անկախ կլինի կառավարությունից: Այս խորհրդում ներկայացված պետք է լինեն ոչ միայն հաջողակ հայ ձեռներեցներ, այլեւ գլոբալ ճանաչում ունեցող ՏՏ ոլորտի եւ բիզնես լիդերներ:
 
Երկրորդ, մենք պետք է մտածենք, թե ինչպես տեխնոլոգիական որեւէ ուղղությունում ճանաչում ձեռք բերենք՝ որպես գլոբալ լիդեր: Օրինակ՝ Իսրայելն անվտանգության տեխնոլոգիաների համաշխարհային լիդեր է: 2014թ. Իսրայելի ազգային կիբեռ բյուրոյի տվյալներով՝ համաշխարհային անվտանգության տեխնոլոգիաների շուրջ 10%-ն ապահովում է Իսրայելը: Էստոնիան, որի բնակչությունը Հայաստանի բնակչության կեսն է կազմում, արդեն համաշխարհային լիդեր է էլեկտրոնային կառավարման ծառայություններում: Այսպիսով, Հայաստանը պետք է հմտանա ՏՏ որեւէ հստակ ուղղությունում: Ես սա նշել եմ նաեւ ՀՀ տրանսպորտի, կապի եւ տեղեկատվական տեխնոլոգիաների նախարար Վահան Մարտիրոսյանի հետ հանդիպմանը:  

Զարգացող ուղղություններ են տվյալների վերլուծությունը, արհեստական բանականությունը, բլոկչեյնը, իրերի ներցանցը (Internet of things): Այս բոլոր ուղղություններում Հայաստանն ունի ներուժ` դառնալու լիդեր, պարզապես պետք է մտածել մեր ուժեղ կողմերի մասին եւ կենտրոնանալ դրանց ուղղությամբ:
 
Երրորդ կետն այն է, որ Երեւանում պետք է Ինովացիոն թաղամաս ստեղծվի: Դա քաղաքային նախագիծ է, որի շրջանակում ստարտափները եւ նորարար բիզնեսները հավաքվում են հատուկ նրանց համար ստեղծված շրջանում: Այդպիսի շուրջ 80 շրջան կա աշխարհում, օրինակ Բոստոնում կենտրոնացած են բիոտեխնոլոգիական ուղղության վրա: Այս շրջաններին հատուկ է քաղաքային տրանսպորտին հասանելիությունը, wi-fi-ը, տարածքն օգտագործվում է նաեւ համալսարանների կամ այլ ընկերությունների հետ համագործակցության համար: Այն նաեւ ներդրումներ ներգրավելու լավ տարբերակ է: Երեւանը փոքր քաղաք է, այստեղ լավ է աշխատում հանրային տրանսպորտը, wifi-ն արագ է, այստեղ շատ ստարտափներ են գործում: Երեւանն ունի Ինովացիոն թաղամասի կարիք:
 
- Ի՞նչ է Հայաստանին պակասում տարածաշրջանային ՏՏ կենտրոն դառնալու ճանապարհին:
 
-Հայաստանն ունի սեփական տարածաշրջանային մարտահրավերները եւ դժվարությունները, երկու փակ սահման: Պետք է սկսենք ավելի քիչ մտածել Հայաստանի որպես 3-միլիոնանոց շուկայի մասին, եւ ավելի շատ այն պատկերացնենք որպես պոտենցիալ տարածաշրջանային կենտրոն:
 
Կարծում եմ՝ Հայաստանը պետք է դիտարկի այլ փոքր երկրների հաջողակ պատմությունները:
 
ՏՏ ընկերությունները Հայաստանում բավական լավն են: Բնակչությունն էլ բավական կրթված է: Ավելանում են նաեւ կապերը գլոբալ տեխնոլոգիական ընկերությունների եւ լիդերների հետ: Հայերը գնալով ավելի պահանջատեր են դառնում կառավարության եւ սեփական անձի հանդեպ: Ես մեզ բոլորիս խորհուրդ կտամ ոչ միայն մեծ ակնկալիքներ եւ պահանջներ ունենալ, այլեւ ավելի կոնկրետ պահանջներ, գաղափարներ, որոնք պրակտիկորեն հնարավոր է իրագործել:

Գիրքը ստեղծված է բանավեճերի եւ գործողությունների համար: Մարդիկ հնարավոր է ունենան տարբեր կարծիքներ, ինչը լավ է: Առաջարկում եմ ոչ միայն ուղղակի քննարկում անել, այլեւ բանավիճել, թե ինչպես կարող են ռեալ պրակտիկ լուծումները կյանքի կոչվել:

Սասուն Գրիգորյանի հետ զրուցել է Նարինե Դանեղյանը